گفتگوی تفصیلی تولیدآنلاین با بهنام عزیززاده مدیر انجمن صنفی تولیدکنندگان کاشی و سرامیک ایران+ویدئو
بهنام عزیززاده میگوید: امروزه بیش از 750میلیون مترمربع ظرفیت تولید در صنعت کاشی و سرامیک ایجاد شده است که 500میلیون مترمربع در سال تولید و 40درصد تولید یعنی حدود 200میلیون مترمربع نیز صادر میگردد.
به گزارش پایگاه خبری تولید و اقتصاد(تولیدآنلاین)، مهندس بهنام عزیززاده مدیر انجمن صنفی تولیدکنندگان کاشی و سرامیک ایران در گفتوگو با پایگاه خبری تولید و اقتصاد از سابقه فعالیت این انجمن و چالشهای موجود در تولید و صادرات کاشی و سرامیک گفت.
سوال: در خصوص سابقه فعالیت انجمن صنفی تولیدکنندگان کاشی و سرامیک توضیح دهید.
پاسخ: این انجمن در سال ۱۳۷۵ با حضور جمع اندکی از واحدهای تولیدی تاسیس و بنیانگذاری شده است و با تلاشهایی که در این مجموعه صورت گرفته، تعداد اعضا به بیش از صد و بیست واحد تولیدی با واحدهای بزرگ تولیدکننده کاشی و سرامیکرسیده است.
انجمن کاشی سرامیک به اذعان مسئولین مربوطه یکی از انجمنهای فعال در حوزه صنفی و تشکلهای مردم نهاد در کشور است که ضمن استیفای حقوق اعضای خود و تسریع در حل مسائل و مشکلات آنها، ارتباط خوبی با بخشهای تصمیم گیر در دولت، وزارتخانهها و سازمانهای مربوطه دارد.
سوال: وضعیت و میزان تولید کاشی در کشور چگونه است؟
پاسخ: کاشی و سرامیک به عنوان یک صنعت پیشرو و استراتژیک در صنایع معدنی کشور چه به لحاظ وسعت و چه به لحاظ تاثیرگذاری در تولید و صادرات مطرح است و ظرفیت و توانمندیهای بسیار زیادی در این صنعت وجود دارد که توسط بخش خصوصی صورت گرفته است.
امروزه بیش از ۷۵۰میلیون مترمربع ظرفیت تولید در این صنعت ایجاد شده است که ۵۰۰میلیون مترمربع در سال تولید میشود و ۴۰درصد تولید یعنی حدود ۲۰۰میلیون مترمربع نیز صادر میگردد. بیش از پنجاه کشور جهان از جمله عراق، پاکستان، افغانستان، کشورهای حوزه خلیج فارس، کشورهای اروپایی و کشورهای CIS (تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان) مقاصد صادراتی کاشی و سرامیک ایران هستند ولی بیشتر صادرات به کشور عراق صورت میگیرد.
ایران به دلیل دارا بودن مجهزترین تکنولوژی روز دنیا، توانایی رقابت با محصولات خارجی و صادرات کاشی و سرامیک به کل دنیا را نیز دارد.
تولید محصولات با کیفیت در تنوع سایزی مختلف و متناسب با سایزهای مورد نیاز بازار هدف از توانمندیهای تولیدکنندگان این صنعت است ولی تحریمهای موجود، مشکلات نقل و انتقال پول، بازگرداندن ارز حاصل از صادرات و مباحث لجستیکی مانع ورود این صنعت به بازارهای دیگر شده و همین مسایل باعث شده عراق بزرگترین بازار هدف محصولات کاشی ایران باشد و با رفع محدودیتهای LC و نقل و انتقال این قابلیت در تولیدات ایران وجود دارد که به ایتالیا و اسپانیا که مهد کاشی و سرامیک دنیا هستند نیز صادرات شوند و ارزآوری داشته باشند.
سوال: موانع داخلی و خارجی برای صادرات کاشی و سرامیک چیست؟
پاسخ: برای بهبود صادرات هم متولیان صنعت و هم سازمانهای سیاستگذار مانند سازمان توسعه تجارت و وزارت صمت و سازمان های مرتبط باید کارهایی انجام دهند. علیرغم تمام گفتارهایی که مطرح میشود هیچ حرکتی در راستای حمایت از صادرات صورت نمیگیرد. صادرات غیرنفتی پیشران مهمی برای هر کشور است که در این مقوله دچار ضعفهای زیادی هستیم و ضمن اینکه محدودیتهای ناشی از تحریمها مزید بر علت شده خودمان کار ویژهای در این زمینه انجام ندادهایم.
در حال حاضر ایران برای صادرات به کشورهای آفریقایی از طریق حمل دریایی دچار ضعف است. هزینه زیاد حمل و مشکلات بارگیری و تخلیه مانع صادرات میشوند.
یکی دیگر از چالشهای صادرات، کمبود رایزن بازرگانی است. ایران شاید ده رایزن بازرگانی داشته باشد ولی کشور ترکیه حدود بیست رایزن بازرگانی فقط در ایران دارد.
از طرفی نبود مشوقهای صادراتی باعث میشود تاجران ایران بازارهای صادراتی را از دست بدهند. تاجران هندی هزینه حمل را سوبسید میدهند و به تاجران عراقی به صورت اعتباری جنس میفروشند ولی ایران از این امکانات برخوردار نیست، پس باید برای صادرات راهکارهای عملیاتی در نظر گرفته شود.
هند کالای خود را در بندر شهید رجایی تخلیه و از مسیر ترانزیت زمینی ایران به کشور جمهوری آذربایجان صادر میکند ولی ایران به دلیل عدم روابط تجاری تنظیم شده و تعرفه ترجیحی با دیگر کشورها قادر به صادرات نیست.
جمعیت ۲۵۰میلیونی کشور پاکستان با مرز و فرهنگهای مشترک بازار بسیار خوبی برای ایران است ولی ایران به دلیل نداشتن تعرفه ترجیحی با پاکستان سهمی از بازار این کشور نیز ندارد.
همچنین ایران سهمی از بازار کشور سوریه حتی با وجود دارا بودن روابط سیاسی ویژه ندارد.
کشور پهناور روسیه دارای جمعیت زیاد و مرزهای آبی مشترک است و با کشورهای CIS تعرفه صفر دارد و بیش از ۸۰میلیون مترمربع واردات کاشی انجام میدهد ولی ایران به دلیل نداشتن تعرفه ترجیحی سهمی از بازار روسیه ندارد که همگی موانعی برای صادرات محسوب میشود.
یکی از ابزارهای ورود به بازارهای صادراتی و توسعه صادرات حضور در نمایشگاههای بینالمللی است که کشورهای حامی صادرات با سوبسید شرایط را برای حضور تولیدکنندگان و صادرکنندگان فراهم میکنند ولی مشوقهای صادراتی که در سال ۸۹ در قانون تصویب شده است برای تجار ایرانی اجرا نمیشود.
وقتی ظرفیت ۷۵۰میلیون مترمربعی ایجاد شده است هدف فقط مصرف داخلی نیست و به صادرات اندیشیده شده است که از نظر حجم و پراکندگی جغرافیایی باید صادر شود تا ریسک صادرکننده نیز کاهش یابد.
سوال: چالشهای بخش تولید چیست؟
پاسخ: تولید مشکلات متعددی از واردات مواد اولیه تا تامین انرژی دارد. بزرگترین مشکل و تهدید صنایع کشور تامین انرژی است و متناسب با توسعه صنعت، سیستم شبکه برق، گاز و انرژی را به روز نیست. امروز با ناترازی بیش از پانزده هزار مگاوات در حوزه برق مواجه هستیم. امسال شبکههای برق خانگی قطعی برق محسوسی نداشتند ولی واحدهای صنعتی در ۶ ماه گذشته بیش از ۲ ماه متوقف بودند که برای واحدهای تولیدی با نیروی انسانی و الزام به پرداخت مالیات و تامین نیاز مشتری یک فاجعه محسوب میشود.
این مشکل از دیرباز برای واحدهای صنعتی وجود داشته و پس از مکاتبات فراوان با سازمانهای مرتبط، امسال به واحدهای تولیدی گفته شده که تامین برق به عهده خودشان است.
با سرد شدن هوا، قطعی گاز نیز به مشکلات واحدهای تولیدی اضافه خواهد شد که با ادامه این روند فقط نیمی از سال فعالیت خواهند داشت که این مشکلات واحدهای صنعتی را تهدید و خسارت میلیارد دلاری به آنها وارد میکند که باید تدابیری برای آن اندیشید.
از سال گذشته نیز برای پرداخت هزینه گاز و برق مابه التفاوت صادر شده است به این معنی که واحد تولیدی که محصول تولیدی را با قیمت تمام شده در برج یک فروخته است باید برج دوازده مابه التفاوت بدهد.
تولیدکننده مسئولیت اجتماعی خود را انجام داده و در تحریمها و شرایط بد اقتصادی از فعالیت دست نکشیدند و تعدیل نیرو انجام ندادند ولی این روند تا جایی ادامه خواهد داشت و باید حمایت عملی از تولید صورت بگیرد در غیر این صورت صنعت کاشی و سرامیک با چهارصد و پنجاه هزار نفر تا پانصدهزار نفر اشتغال مستقیم و غیرمستقیم دچار مشکل خواهند شد.
عدم همراهی سازمان امور مالیاتی با واحدهای تولیدی از دیگر مشکلات تولیدکنندگان است زیرا بسیاری از واحدها به دلیل مشکلات ذکر شده تولید ندارند. آمار رشد ۴۳درصدی برای اخذ مالیات اعلام شده است ولی عملا به این میزان تولید صورت نگرفته است.
ایجاد واحدهای تولیدی جدید در شرایط موجود نیز باید بررسی شود و فقط نگاه آماری به این موضوع نداشته باشیم.
سوال: آیا کاشی و سرامیک نیز در بازار با قیمت دستوری عرضه میشود؟
پاسخ: صنعت کاشی و سرامیک در شرایط بازار آزاد رقابتی و با تنوع کالا تولید میشود که امکان قیمتگذاری دستوری وجود ندارد. قیمت محصولات در بازار و بر اساس عرضه و تقاضا تعیین میشود زیرا سایز و کیفیت محصولات با هم متفاوت است و هر شرکتی به فراخور تولید و کشش بازار محصولش را قیمتگذای میکند. فضای رقابتی شرایط عرضه را تسهیل میبخشد و در این شرایط رقابتی امکان گرانفروشی وجود ندارد.
سوال: با شروع به کار دولت چهاردهم چه انتظاری در خصوص مشورت با بخش خصوصی دارید؟
پاسخ: باید قانون انجمنها تقویت شده و مورد حمایت بیشتری قرار بگیرند. علی رغم مکاتبات با وزرتخانههای مرتبط، شاهد هستیم که در بسیاری از تصمیمگیریها از انجمنهای تخصصی به عنوان مطلعین صنعت مشورت گرفته نمیشود.
به هر حال در تلاشیم به عنوان انجمنهای تخصصی ارتباط خود را با سازمانهایی چون وزارت صمت، سازمان توسعه تجارت، سازمان استاندارد ودیگر ارگانهای مرتبط حفظ کنیم اما این ارتباط به شکل سیستماتیک نیست.
فعلا موفق به برگزاری جلسه با مسئولین دولت جدید نشدهایم و امیدواریم پس از تغییرات در ارگانهای دولتی و با برنامه ریزی این جلسات برگزار شود.
نکته مهم این است که مسائل و مشکلاتی که برای انجمنها پیش میآید گرفتار جلسات نشود و مکانیزمی برای پیگیری مشکلات وجود داشته باشد. قطعا مشکلات موجود در صنعت مطلب جدید نیست ولی این موضوع جای سوال دارد که با وجود بیان چندین باره این مسایل چرا مشکلات حل نمیشوند؟
بخشی از این مشکلات خارج از اختیارات است. ولی برخی از مشکلات در اختیار مسئولین است ولی شاید توانمندی و کارشناس برای حل مشکل را ندارند.
برخی از قوانین تصویب شده در گذشته اکنون کاربردی ندارند و باید در صدد تغییر قوانین دست و پاگیر باشند در هر صورت باید راهکاری برای حل مشکلات صنعت بیابند.
سوال: توضیحاتی درباره بیست و نهمین دوره نمایشگاه کاشی و سرامیک بفرمایید.
پاسخ: صنعت کاشی و سرامیک در ایران رشد قابل توجهی داشته است. صنعتگران ایران در حوزه صنعت کاشی به لحاظ توسعه کمی و کیفی خوش درخشیدهاند. ایران در حوزه تولید و صادرات در رتبه پنجم دنیا قرار دارد و شرایط پیشرفت نیز دارد.
با حضور در بیست و نهمین نمایشگاه صنعت کاشی و سرامیک پیوند هنر و صنعت مشاهده میشود و تولیدکنندگان با وجود تمام چالشها بهترین محصولات را متناسب با هر سلیقهای تولید میکنند.
نمایشگاه در حال حاضر با گرید Aپلاس برگزار میشود و شامل گروههای کالایی کاشی و سرامیک، چینی بهداشتی، مواد اولیه، محصولات لعابی، ماشین آلات و قطعات میباشد.
از علاقمندان و مصرفکنندگان این صنعت از جمله معماران، انبوهسازان و تجار برای بازدید از این نمایشگاه دعوت میشود.
سال گذشته حدود ۱۵۰ شرکت مشارکت داشتند ولی نمایشگاه کاشی و سرامیک به دلیل شکل برگزاری و بزرگی غرفه شاید از تعداد شرکتهای زیادی تشکیل نشود ولی دنیایی از ایده، نوآوری و محصولات را شاهد خواهید بود.
در بیست و نهمین نمایشگاه کاشی و سرامیک ضمن استقبال خوب شرکتها، حدود ۱۶هزار مترمربع فضای مفید واگذار شده است تا شرکتها آخرین دستاوردهای خود را عرضه کنند.
سوال: برنامهای برای حضور هیئتهای تجاری خارجی در نمایشگاه صورت گرفته است؟
پاسخ: با توجه به اینکه نمایشگاه کاشی و سرامیک دارای سابقه طولانی است، هیئتهای تجاری از بازارهای هدف صادراتی حضور خواهند داشت. از یک ماه قبل مکاتبات لازم با بازارهای هدف، با سفارتخانههای بازارهای هدف، اتاقهای مشترک بازرگانی ایران با کشورهای دیگر، اتاق بازرگانی ایران و اتاق بازرگانی استانها و ارگانها و وزاتخانههای مرتبط صورت گرفته است و امیدواریم حضور حداکثری با مشارکت کنندگان و بازدیدکنندگان داخلی و خارجی باشد.
شرکتها نیز از هیئتهای تجاری برای بازدید از نمایشگاه دعوت میکنند و تا به امروز نمایشگاه صنعت کاشی و سرامیک پرشور برگزار شده است و با توجه به تخصصی بودن نمایشگاه و حضور بازدیدکنندگان کیفی و متخصص، منجر به عقد قرارداد نیز خواهد شد.
سوال: صحبت پایانی…
پاسخ: صنعت را رها نکنند زیرا اتفاقات خوب در کشور از طریق تولید رخ خواهد داد. به مشکلات صنایع رسیدگی شود.