یادداشت/صنعت برق، صنعت پایه به قلم علی زند اکبری

اهمیت صنعت برق

در دنیای رقابتی امروز صنایع زیر ساختی همچون صنعت برق کارآئی ویژه ای در رشد صنایع مختلف دارند. نیاز به انرژیهای پاک و زودبازده و ضرورت استفاده بهینه از آنها و انعطاف پذیری و گسترش لحظه ای این صنعت اهمیت آنرا بیش از پیش در جوامع مشخص می کند. باید به یاد داشت که صنعت برق ارتباط مستقیمی با صد در صد جامعه دارد. کمتر صنعتی همچون صنعت برق ارتباط مستقیمی با تمامی شهروندان دارد و موجبات امنیت و سلامتی آنها را در هر لحظه بر عهده دارد.

بی شک تامین کننده انرژی کاری و مستمر مراکز درمانی، پالایشگاهها، صنعت آب، مراکز اطلاع رسانی، نظامی و تجاری و… و کلا همه امورات روزانه و لحظه ای شهروندان و ارکان کشور به صنعت برق وابسته است و قطع چند لحظه ای این انرژی حیاتی اختلالات و صدمات جبران ناپذیری را برای شهروندان و کشور به همراه خواهد داشت. به عبارت دیگر شبکه برق هر کشور بزرگترین سخت افزار در حال کار مستمر آن کشور است و لزوم به تولید و نظارت بر عملکرد صحیح آن هر لحظه اهمیت بیشتری پیدا می کند.

وظائف صنعت برق

به صورت کلی صنعت برق کشور سه وظیفه تولید، انتقال و توزیع برق در کشور را برعهده دارد. در همین راستا تعیین استراتژیهای مختلف در هر سه حوزه، برنامه ریزی بر اساس سیاستهای مطابق بر پیشبینی عرضه و تقاضا و تهیه برنامه های توسعه ای بخصوص در بخش تولید از دیگر وظائف این صنعت است و در لایه های پائین تر می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
-هماهنگی، نظارت و سیاست گذاری، همزمان با تعیین استراتژیهای مناسب و متناسب برای شرکتهای زیر مجموعه و تعیین برنامه های مختلف برای هر شرکت مطابق با اهداف کلان صنعت برق کشور.
-بررسی و نظارت بر اجرای پروژه های شرکت های تابعه.
-تعریف و ایجاد ظرفیتهای مناسب برای بخش خصوصی.
-جذب سرمایه های داخلی و خارجی برای حضور در پروژه های مختلف صنعت برق کشور.
-دریافت و بررسی پیشنهادهای دریافتی در زمینه های مختلف از کارشناسان و متخصصین، همچون تعرفه های بهای مصرف، اشتراک برق، برنامه ها، قوانین و آئین نامه های صنعت برق به صورت سالیانه و ارائه آنها به دولت و مجلس جهت بررسی واجرای موارد یاد شده.
-تهیه و بررسی طرحهای تحقیقاتی و پژوهشی در راستای فعالیت شرکتهای تابعه.
-برنامه ریزی و آموزش کارکنان صنعت برق کشور به منظور ارتقاء سطح علمی ایشان.
-هدفمند نمودن میزان یارانه ها با برق مصرفی بر پایه استانداردهای جهانی.
-عضویت در سازمانها و نهادهای جهانی و بین المللی صنعت برق و انرژی.
-ایجاد ضریب نفوذ و کسب آمار و اطلاعات لازم جهت استاندارد سازی و ارتقاء سطح صنعت برق کشور در کمیته ها و سازمانهای مرتبط با صنعت برق و انرژی.

مشکلات صنعت برق کشور

شاید مهمترین مشکل صنعت برق کشور عدم تناسب میزان تولید با میزان تقاضا باشد که در مجموع سایه پدیده تقسیم برق و خاموشی ها را در پی داشته است، اما عمده مجموعه این مشکلات شامل موارد ذیل است:
-راکد شدن بازار تجهیزات صنعت برق
-عدم سرعت لازم جهت نوسازی و بهینه نمودن شبکه انتقال و توزیع
-مشکلات ناشی از تحریم های ظالمانه
-عدم اقدام جهت قیمت گذاری کارآمد
-عدم وجود آزمونهای استاندارد برای بعضی محصولات صنعت برق
-تداخل منافع بین بخش دولتی و خصوصی
-بهینه نشدن سیکل ترکیبی نیروگاه های گازی
-ادامه نیافتن ساخت نیروگاه های جدید فسیلی و تجدید پذیر
-حق ورودی پائین کالاها و تجهیزاتی که دارای مشابه داخلی در کشور است.
-نوسان مقررات صادراتی و وارداتی
-عدم استقبال سرمایه گذاران از سرمایه گذاری در صنعت برق
-عدم مدیریت کارآمد در تولید مواد اولیه، سوخت و تجهیزات
البته با توجه به فعالیت های مثبت صورت گرفته به نظر مشکلات یاد شده در آینده ای نه چندان دور به طور کلی از بین رفته و یا به حداقل می رسد ضمن آنکه پایش صنعت برای کشف مشکلات و یا بحران های احتمالی نیز از سوی نهادهای مختلف همواره در جریان است. پر واضح است که هر صنعت توسعه ای نیاز به رصد و بررسی دائم دارد.

سرمایه گذاری مناسب و حضور بخش خصوصی

واقعیت آن است که با افزایش جمعیت و رشد کسب و کارها جامعه ما نیاز به زیر ساخت های تولید در صنعت برق دارد. کشورمان با تجربه ای غنی در ساخت نیروگاه ها، قدرت لازم جهت تشکیل شبکه مولد برق را قطعا دارد اما کمبود سرمایه و نیاز به تامین مالی بودجه هر نیروگاه و با توجه به تحریم های بین المللی لزوم به جذب سرمایه های بخش خصوصی را بیش از پیش نمایان می کند از اینرو واگذاری نیروگاه های قدیمی به بخش خصوصی جهت بازسازی و بهسازی آنها و ساخت نیروگاههای جدید براساس مدلهای به صرفه و به روز اجتناب ناپذیر است. شکی نیست که با نظارت درست و ارائه راهکارهای مناسب در بخش تولید می توان با حمایت بخش خصوصی فشار وارد آمده بر صنعت برق و نیروگاهها را کنترل نمود و رفته رفته علاوه بر تامین نیازهای داخلی و در نظر گرفتن رشد سالیانه نیاز مصرف داخلی، به صادرات منطقی برق نیز اقدام نمود. فرآیند تولید برق برخلاف بسیاری از فرآیندهای تولید انرژی فرآیندی مداوم است که نیاز به ایجاد ظرفیت های جدید داشته تا تامین آن چه در پیشبینی های برآورد شده و چه در وقایع غیر قابل انتظار امکان پذیر بوده و وارد کردن آن به مدار قابل اجرا باشد.

یادمان باشد طی یک دهه گذشته سرمایه گذاری در حوزه برق به مقدار لازم صورت نپذیرفته و متاسفانه نگرانی کارشناسان در سالهای گذشته محقق گشته است از اینرو مصرف برق از میزان تولید آن پیشی گرفته و در نتیجه آن با قطعی برق در مناطق مختلف کشور مواجه شده ایم . این قطعیهای مکرر ضمن آسیب زدن به لوازم خانگی و دستگاه های واحدهای تولیدی و مونتاژی، ضررهای مختلفی به خصوص در کارخانه جات و برای تولید کنندگان و صنعتگران ایجاد نموده است. امید آنکه با تمرکز به مشکلات و رفع آنها، مشکل قطع برق در سراسر کشور و در تمام فصول برطرف گردد.