صادرات فرصتی بزرگ برای رشد و توسعه شرکت‌ها
صادرات می‌تواند برای شرکت‌ها یک فرصت بزرگ برای رشد و توسعه باشد. با صادرات محصولات یا خدمات خود به بازارهای جهانی، شرکت‌ها می‌توانند بازارهای جدید را بدست آورده و مشتریان بین‌المللی را به خرید محصولات خود ترغیب کنند. این می‌تواند منجر به افزایش فروش، افزایش درآمد و در نهایت افزایش سود شرکت شود.
فرشید فرزانگان – کارشناس ارشد تجارت بین‌الملل
صادرات می‌تواند به شرکت‌ها کمک کند تا به پایداری مالی دست یابند، بازارهای جدید را بدست آورده و ریسک تمرکز بر یک بازار خاص را کاهش دهند. علاوه بر این، صادرات می‌تواند باعث ارتقای نام و شهرت بین‌المللی شرکت شود و ارزش برند را افزایش دهد.
بنابراین، صادرات می‌تواند به عنوان یک عامل مهم در ایجاد ثروت و رشد شرکت‌ها عمل کند، اما تأثیر و میزان موفقیت آن بستگی به عوامل متعددی از جمله استراتژی صادرات، کیفیت محصولات، رقابت‌پذیری، مدیریت مالی و مدیریت عملیاتی دارد.
عوامل مختلفی می‌توانند به عدم موفقیت صادرات شرکت‌ها منجر شوند. برخی از این عوامل عبارتند از:
۱. کیفیت نامناسب محصولات یا خدمات: اگر محصولات یا خدمات ارائه شده توسط شرکت کیفیت نامناسبی داشته باشند و تطابق نداشته باشند، می‌تواند منجر به عدم رضایت مشتریان خارجی و ناموفقیت در بازارهای جدید شود.
۲. عدم آشنایی با بازارهای خارجی: اطلاعات کافی درباره بازارهای هدف و نیازهای مشتریان محلی ضروری است. عدم داشتن آگاهی و فهم درست از فرهنگ، قوانین، روش‌ها و عادات کسب و کار در بازارهای موردنظر می‌تواند موجب عدم موفقیت صادرات شود.
۳. رقابت قوی: صادرات به بازارهای بین‌المللی معمولاً با رقابت شدید همراه است. اگر شرکت نتواند با رقبا رقابت کند یا مزیت رقابتی مشخصی داشته باشد، می‌تواند ناموفقیت در بازارهای جدید را تجربه کند.
۴. مشکلات مالی و مالیاتی: مشکلات مالی و نقدینگی می‌توانند صادرات را مختل کنند. هزینه‌های بالا، مالیات‌ها، بدهی‌ها و محدودیت‌های ارزی می‌توانند بر روی قابلیت رقابتی شرکت در بازارهای خارجی تأثیر منفی بگذارند.
۵. تغییرات سیاسی و قوانین: تغییرات در سیاست‌ها، قوانین و مقررات کشورها می‌تواند تأثیر زیادی بر صادرات داشته باشد. محدودیت‌های تجاری، تعرفه‌ها، تحریم‌ها و موانع دیگر ممکن است بر صادرات تأثیر منفی داشته باشند.
۶. مشکلات لجستیکی: مشکلات در حمل و نقل، ترخیص گمرکی، بنادر و دیگر عوامل لجستیکی می‌توانند باعث کاهش کارایی و هزینه‌های اضافی شود و بر صادرات تأثیر منفی بگذارند.
این تنها چند نمونه از عواملی هستند که می‌توانند به عدم موفقیت صادرات منجر شوند. برای موفقیت در صادرات، شرکت‌ها باید این عوامل را شناسایی کرده و استراتژی‌های مناسبی را برای مدیریت آن‌ها اتخاذ کنند.
نه، این گزاره‌ها صحیح نیستند. در واقع:
۱. صادرات و واردات هر دو نقش مهمی در اقتصاد دارند. صادرات می‌تواند به رشد و توسعه اقتصادی یک کشور کمک کند و ارزشمند باشد، اما واردات هم ارزشمند است. واردات، میزان دسترسی به محصولات و خدماتی را که در داخل کشور تولید نمی‌شوند، افزایش می‌دهد و می‌تواند نیازهای داخلی را تأمین کند.
۲. حمایت دولت از تولید داخلی با قیمت و کیفیت مناسب نیاز به تعادل مناسب دارد. اگر تولید داخلی به قیمت بالا یا کیفیت نامطلوب ارائه شود، ممکن است رقابت‌پذیری تولید داخلی کاهش یابد و به نفع واردات شود. بنابراین، حمایت دولت باید بر اساس تحلیل‌های بازار، نیازهای مصرف‌کنندگان و رقابت‌پذیری تولید داخلی انجام شود.
۳. صادرات نیز به تنهایی همواره ارزشمند نیست. صادرات می‌تواند به رشد و توسعه اقتصادی کشور کمک کند و ارزشمند باشد، اما موفقیت در صادرات بستگی به عوامل متعددی دارد که قبلاً در پاسخ قبلی بیان شدند. صادرات باید با توجه به بازارها، رقبا و نیازهای مشتریان محلی، استراتژی مناسبی داشته باشد تا بتواند ارزشمند باشد.
صادرات در برخی شرایط می‌تواند بنفع یک شرکت و یا یک کشور نباشد. مهمترین شرایط عدم بنفعی صادرات عبارتند از:
۱. تقاضای ضعیف در بازارهای خارجی: اگر بازارهای هدف، تقاضای کافی برای محصولات یا خدمات شرکت را نداشته باشند، صادرات می‌تواند بی‌نتیجه باشد و درآمد کمتری را به شرکت برساند.
۲. رقابت شدید در بازارهای هدف: اگر رقبا در بازارهای هدف شرکت بسیار قوی و رقابتی باشند، صادرات ممکن است با سختی مواجه شود و سودآوری کاهش یابد.
۳. تغییرات سیاسی یا اقتصادی: تغییرات در سیاست‌ها، قوانین، روابط بین‌المللی یا شرایط اقتصادی در بازارهای هدف می‌تواند باعث ناپایداری و عدم بنفعی صادرات شود.
۴. نرخ ارز نامناسب: اگر نرخ ارز یا نرخ تبادل بازارهای خارجی به نفع شرکت نباشد، صادرات ممکن است سودآوری کمتری داشته باشد.
۵. هزینه‌های لجستیکی و ترابری بالا: هزینه‌های حمل و نقل، بیمه، ترخیص گمرکی و دیگر هزینه‌های لجستیکی بالا می‌توانند به صادرات زیان برسانند و سودآوری را کاهش دهند.
۶. فشارات تجاری بین‌المللی: تحریم‌ها، تعرفه‌های گمرکی بالا، محدودیت‌های تجاری و فشارات دیگر ممکن است راه‌های صادرات را بسته کنند و به صادرات بنفعی تبدیل نشوند.
۷. نیاز به تمرکز در بازار داخلی: در برخی موارد، شرکت‌ها به دلیل نیاز به تامین بازار داخلی و رقابت در آن، نیازمند تمرکز بیشتری در بازار داخلی هستند و صادرات ممکن است به دلایل راهبردی به نفع آن‌ها نباشد.
در نتیجه، هرگاه شرایط فوق در بازارهای هدف یا شرکت وجود داشته باشند، صادرات ممکن است بنفع کافی نباشد. در این مواقع، شرکت‌ها می‌توانند راهکارهای دیگری مثل تقویت بازار داخلی، تنوع محصولات، بهبود کیفیت و افزایش تولید را بررسی کنند.
انجام مطالعه بازار، تهیه تحقیقات بازار، پلن بازاریابی و تدوین استراتژی ورود به بازار صادراتی بسیار اهمیت‌زیادی در فرایند صادرات دارند. این فعالیت‌ها برای دستیابی به اطلاعات دقیق و تأمین دانش لازم درباره بازارهای هدف و رقبا بسیار ضروری هستند.
مطالعه بازار و تحقیقات بازار امکان می‌دهد تا اطلاعات کامل و دقیق درباره نیازها، تقاضا، رفتار مشتریان، رقبا و فرصت‌های بازار در بازارهای هدف جمع‌آوری شود. این اطلاعات می‌تواند به شرکت کمک کند تا استراتژی‌های مناسبی را برای ورود به بازارهای صادراتی تدوین کند و به طور هدفمند بازاریابی کند.
تهیه و تدوین این اطلاعات و استراتژی‌ها معمولاً توسط تیم‌های بازاریابی و تحقیقاتی در شرکت صورت می‌گیرد. شرکت‌های مشاوره بازاریابی و تحقیقات بازار نیز می‌توانند به عنوان منابع خارجی از طریق تحقیقات اولیه و ثانویه، تحلیل بازار و ارائه راهکارهای صادراتی به شرکت‌ها کمک کنند. این شرکت‌ها متخصص در زمینه تحقیقات بازار، تجزیه و تحلیل رقبا، بررسی فرصت‌های صادراتی و تدوین استراتژی‌های بازاریابی هستند.
در هر صورت، تهیه اطلاعات دقیق و تدوین استراتژی‌های مناسب برای ورود به بازارهای صادراتی نیازمند تجربه، تخصص و دانش بازاریابی و تحقیقاتی است.
اگر یک شرکت صادرکننده به عواملی که ذکر کردید، به‌طور کامل توجه نکند، ممکن است با آسیب‌های و خطرات زیر مواجه شود:
۱. عدم رقابت‌پذیری: عدم توجه به مطالعه بازار و تحقیقات بازار می‌تواند منجر به عدم رقابت‌پذیری در بازارهای خارجی شود. شرکت‌ها باید نیازها و تقاضای مشتریان را بشناسند و محصولات و خدمات خود را با رقبا در بازارهای هدف مقایسه کنند. در غیر اینصورت، مشتریان ممکن است به جای شرکت صادرکننده رقبا را انتخاب کنند.
۲. عدم تأمین نیازهای بازار: عدم توجه به تحقیقات بازار و مطالعه دقیق نیازها و تقاضای بازار می‌تواند باعث تأمین ناکافی نیازهای مشتریان شود. این ممکن است منجر به عدم رضایت مشتریان و از دست دادن بازارهای هدف شود.
۳. عدم توجه به رقبا و فرصت‌ها: اگر شرکت صادرکننده توجه کافی به رقبا و فرصت‌های بازار نکند، ممکن است از رقابت قوی و تغییرات در بازار غافل شود. این می‌تواند باعث از دست دادن فرصت‌های صادراتی و به دست آوردن مزیت رقابتی شود.
۴. عدم بازدهی مالی: بدون برنامه‌ریزی مناسب و تدوین پلن بازاریابی و استراتژی صادرات، ممکن است هزینه‌های بالا و بازدهی کمتری داشته باشید. این می‌تواند به افت سودآوری، مشکلات مالی و حتی عدم قابلیت ادامه فعالیت منجر شود.
۵. عدم تأثیرگذاری بازاریابی: با نبود پلن بازاریابی موثر، شرکت صادرکننده به‌طور کلی نتواند ارتباط موثری با مشتریان خارجی برقرار کند و پیامی قابل فهم و مؤثر به بازارهای هدف ارسال نماید. این ممکن است منجر به کاهش تأثیرگذاری بازاریابی و نتایج نامطلوب در فرآیند صادرات شود.
بنابراین، عدم توجه به عوامل مذکور می‌تواند برای یک شرکت صادرکننده به خطرات و آسیب‌های جدی اقتصادی و رقابتی منجر شود.
فرشید فرزانگان – کارشناس ارشد تجارت بین‌الملل
